منطقه شکار ممنوع دربند مشکول | اردبیل – کوثر
در دل طبیعت بکر جنوب استان اردبیل، در مرز شهرستان‌های کوثر و خلخال، منطقه‌ای ناشناخته و زیبا به نام دربند مشکول قرار دارد؛ منطقه‌ای که رودخانه دائمی و خروشان قزل اوزن همچون رگی حیاتی از کنار آن عبور می‌کند و آن را به یکی از زیست‌بوم‌های مهم و کم‌نظیر شمال غرب ایران تبدیل کرده است.
این منطقه که در حدود ۵۰ کیلومتری شهر گیوی، مرکز شهرستان کوثر قرار گرفته، از سال ۱۳۹۱ با وسعتی نزدیک به ۲۳٬۰۰۰ هکتار به‌عنوان منطقه شکار ممنوع اعلام شد. اما در پی مطالعات تکمیلی انجام‌شده در سال‌های ۱۳۹۴ و ۱۳۹۵، محدوده آن بازنگری و در سال ۱۳۹۶ با وسعت جدیدی معادل ۲۹٬۶۴۷ هکتار دوباره رسمیت یافت.
طبیعتی منحصر به فرد در قلب اردبیل
ارتفاع میانگین این منطقه در حدود ۱۵۰۰ متر از سطح دریا بوده و مرزهای آن از شمال با شهرستان اردبیل، از شرق با خلخال، و از غرب و جنوب با شهرستان‌های نیر و میانه همسایه است. این منطقه به‌دلیل موقعیت جغرافیایی ویژه خود، در مجاورت دو منطقه مهم دیگر یعنی منطقه حفاظت‌شده آق‌داغ خلخال و منطقه شکار ممنوع کاغذکنان میانه قرار دارد و به همین دلیل به‌عنوان کریدوری زیستی برای گونه‌های جانوری بسیار حائز اهمیت است.
تنوع زیستی در دربند مشکول
دربند مشکول، زیستگاه گونه‌های ارزشمندی مانند کل و بز، پلنگ ایرانی، خرس قهوه‌ای، عقاب شاهی، گربه وحشی، گراز وحشی، گرگ و روباه است. حضور چنین تنوعی از جانوران، نشان‌دهنده سلامت و پویایی اکوسیستم این منطقه است.
از نظر پوشش گیاهی نیز منطقه دارای ساختاری استیپی است و در ارتفاعات به مرتع و چمنزارهای سرسبز تبدیل می‌شود. در این منطقه، گونه‌های گیاهی ارزشمندی مانند درختان ارس، بنه، سیاه‌تلو، افدرا، گون، زالزالک، گلابی وحشی و پسته وحشی یافت می‌شوند که هر یک در حفظ تنوع زیستی منطقه نقش دارند.
جلوه‌هایی از زمین‌شناسی و گردشگری
در کنار تنوع گیاهی و جانوری، دربند مشکول دارای چشم‌اندازهای منحصر‌به‌فرد زمین‌شناسی نیز هست؛ برون‌زدهای سنگی زیبا و پیچیده که ساختارهای ژئومورفولوژیک کم‌نظیری ایجاد کرده‌اند. این ویژگی‌ها، منطقه را به مقصدی مناسب برای طبیعت‌گردی، زمین‌شناسی‌گردی (ژئوتوریسم) و پرنده‌نگری تبدیل کرده است.
حفاظت، پژوهش و آینده پایدار
افزایش وسعت منطقه در آگهی رسمی سال ۱۳۹۶ به‌دلیل الحاق زیستگاه‌های مهمی همچون اراضی روستاهای خلفه‌چای، علاالدین، ناطور، گلیجان و… بوده است. این زیستگاه‌ها محل زندگی گونه‌هایی چون پلنگ ایرانی و کل و بز هستند که در فهرست گونه‌های در معرض خطر انقراض قرار دارند. در مقابل، زمین‌هایی که عمدتاً کشاورزی و باغی بوده و تنوع زیستی کمتری داشتند، از محدوده جدید حذف شدند.
اکنون منطقه شکار ممنوع دربند مشکول با مساحت ۲۹٬۶۴۷ هکتار، یکی از مهم‌ترین ذخیره‌گاه‌های طبیعی استان اردبیل به شمار می‌رود؛ گنجینه‌ای از حیات وحش، طبیعت بکر و تاریخ زمین‌شناسی که نیازمند توجه بیشتر و حفاظت دائمی است.
۰ نظر