شگفتی طاق بستان کرمانشاه؛ قصه‌ای از دل کوه و تاریخ
در شمال‌شرق شهر کرمانشاه، جایی در دل طبیعتی سرسبز و خوش‌آب‌وهوا، مجموعه‌ای بی‌نظیر از سنگ‌نگاره‌های باشکوه ساسانی چشم به راه رهگذران و علاقه‌مندان تاریخ ایستاده است. طاق بستان، که در زبان کردی «طاق وسان» نامیده می‌شود، به معنی طاق سنگی است و از دیرباز، هم مأمن شاهان و شکارگاه دل‌فریب آن‌ها بوده، هم نمادی از شکوه و اقتدار شاهنشاهی ساسانی.
اینجا نه‌تنها طبیعت، که تاریخ نیز دست به آفرینش زده است. کوهی استوار، چشمه‌ای روان، و حجاری‌هایی که گذر قرن‌ها را پشت سر نهاده‌اند و هنوز با قدرت و عظمت سخن می‌گویند. مجموعه‌ای متشکل از دو طاق سنگی (ایوان کوچک و بزرگ) و چندین نقش‌برجسته‌ی تاریخی، که قدمت آن به قرن سوم میلادی بازمی‌گردد.
سه بخش اصلی طاق بستان؛ از اردشیر تا خسرو
طاق بستان از سه بخش عمده تشکیل شده است:
-
طاق کوچک (ایوان کوچک): تصویری از شاهپور دوم و سوم در حال تاج‌گذاری، متعلق به سال‌های ۳۸۰ تا ۳۸۳ میلادی.
-
طاق بزرگ (ایوان بزرگ): اثری از دوران پادشاهی خسرو پرویز با تصاویری بی‌نظیر از صحنه‌ی شکار، مراسم بزم، و تاج‌گذاری.
-
نقش برجسته‌ی تاج‌گذاری اردشیر دوم: در سمت راست طاق کوچک، با نمایی خارق‌العاده از شاه ساسانی که حلقه فر ایزدی را از اهورامزدا دریافت می‌کند، در حالی که زیر پای او، ژولیان امپراتور روم نقش شده است.
حجاری‌های طاق بستان با چنان دقت و مهارتی تراشیده شده‌اند که جزئی‌ترین عناصر، همچون چین لباس‌ها، زیورآلات، حالات چهره و حتی عضلات بدن سوار زره‌پوش، به‌روشنی دیده می‌شوند.
ایوان خسرو پرویز؛ تجلی قدرت و هنر
طاق بزرگ که در دوره خسرو پرویز ساخته شده، با ارتفاعی حدود ۱۲ متر و عمقی نزدیک به ۸ متر، دارای تزئینات باشکوهی است. در این ایوان، علاوه بر تندیس شاه در حال دریافت حلقه فره ایزدی از فروهر، نقش‌هایی از شکار گراز، پرندگان، ماهیگیری و جشن‌های سلطنتی نیز به چشم می‌خورد. آناهیتا، ایزدبانوی آب‌ها، در سمت چپ شاه ایستاده و نماد سرسبزی و حیات در باور ایرانیان است.
نشانی از دوران قاجار
بر دیواره سمت چپ ایوان بزرگ، سنگ‌نگاره‌ای مربوط به دوره قاجار نقش بسته است؛ تصویری از محمدعلی میرزا دولتشاه، فرزند فتحعلی‌شاه، به همراه درباریانش. شعر نستعلیقی نیز در کنار این نگاره حجاری شده که در آن شاعر، کوه طاق بستان را به کوه طور تشبیه کرده و جمال دولتشاه را به جمال حضرت موسی.
ریشه و دلیل انتخاب طاق بستان
در آغاز، شاهان ساسانی نواحی اطراف تخت‌جمشید را برای ایجاد نقش‌های سلطنتی خود انتخاب می‌کردند، اما از دوران اردشیر دوم، طاق بستان به دلیل موقعیت خاص جغرافیایی‌اش در مسیر جاده ابریشم و طبیعت زیبا و پرآبش، برگزیده شد. به‌ویژه وجود چشمه‌ای دل‌انگیز در کنار کوه، زیبایی و شکوهی خاص به مجموعه بخشیده که همچنان گردشگران و علاقه‌مندان را به خود جذب می‌کند.
طاق بستان، هنوز جهانی نشده است!
در حالی که این مجموعه از مهم‌ترین آثار باستانی ایران به‌شمار می‌رود، هنوز در فهرست آثار ثبت جهانی یونسکو قرار نگرفته است، موضوعی که امید است در آینده‌ای نزدیک با پیگیری‌های لازم تحقق یابد.
۰ نظر