در دل کوهستان‌های بلند و دشت‌های بکر استان کرمان، جایی هست که طبیعت با تمام شکوه خود خودنمایی می‌کند؛ جایی به‌نام پناهگاه حیات وحش روچون. این پناهگاه ارزشمند که بخشی از پارک ملی خبر به‌شمار می‌رود، یکی از زیباترین و متنوع‌ترین زیستگاه‌های حیات وحش در جنوب شرق ایران است.

پناهگاه روچون همان‌جایی‌ست که در آن می‌توان رد پای پلنگ ایرانی را دنبال کرد، پرواز هما را در آسمان دید و عطر گیاهان کوهی را با تمام وجود استشمام کرد. این منطقه، نه فقط پناهگاهی برای گونه‌های نادر گیاهی و جانوری، بلکه ذخیره‌ای بی‌نظیر از تنوع زیستی ایران است.

موقعیت جغرافیایی پناهگاه روچون

پناهگاه حیات وحش روچون، به‌صورت خوشه‌ای در نقاط مختلف شهرستان بافت گسترش یافته و پنج بخش اصلی دارد:

  1. جنوب روستای محمودآباد

  2. شمال روستای ده‌سرد

  3. غرب خیرآباد

  4. شمال روستای ارزوئیه

  5. روستای روچون

این پراکندگی گسترده باعث شده که منطقه‌ای وسیع و متنوع از نظر اقلیم، پوشش گیاهی و گونه‌های جانوری، تحت حفاظت قرار گیرد.

گونه‌های جانوری پناهگاه حیات وحش روچون

پناهگاه روچون به‌دلیل موقعیت خاص جغرافیایی، زیستگاه امنی برای گونه‌های جانوری نادر و باارزش است. در این منطقه می‌توان گونه‌هایی چون:

  • بز و پازن

  • قوچ و میش

  • آهو

  • پلنگ ایرانی

  • گربه پالاس

  • کاراکال

  • پرندگان نادری مانند هوبره، هما و تیهو

را مشاهده کرد. چنین تنوعی نشان‌دهنده اهمیت بالای این منطقه در حفظ توازن اکولوژیکی و تنوع زیستی ایران است.

تنوع گیاهی منطقه؛ گنجینه‌ای برای پژوهشگران

پناهگاه حیات وحش روچون و پارک ملی خبر با هم، مساحتی بالغ بر ۱۶۹٬۲۰۰ هکتار را پوشش می‌دهند. در بررسی‌های صورت‌گرفته طی سال‌های ۱۳۷۷ و ۱۳۷۸، تنوع گیاهی این منطقه مورد شناسایی دقیق قرار گرفت. نتایج این بررسی‌ها بسیار شگفت‌انگیز بود:

  • ۴۵۱ گونه و زیرگونه گیاهی

  • متعلق به ۲۷۹ جنس و ۷۴ خانواده‌ی گیاهی

  • ۱۰۸ گونه برای نخستین بار از این منطقه گزارش شدند

از میان این خانواده‌ها، خانواده‌ی Compositae با ۵۷ گونه، بیشترین غنای گونه‌ای را دارد. از گونه‌های گیاهی مهم می‌توان به ارس، بنه، بادام کوهی، تنگرس و استبرق اشاره کرد.

این ویژگی‌ها پناهگاه روچون را به منطقه‌ای مهم برای مطالعات علمی و پروژه‌های تحقیقاتی گیاه‌شناسی تبدیل کرده‌اند.

تهدیداتی که این پناهگاه را به خطر می‌اندازند

با وجود اهمیت بالای این منطقه، پناهگاه حیات وحش روچون با تهدیداتی جدی مواجه است که بقای آن را به خطر می‌اندازد:

  • چرای بی‌رویه دام‌ها

  • تغییر کاربری اراضی طبیعی به کشاورزی یا سکونت‌گاه

  • شکار غیرمجاز و قاچاق گونه‌های جانوری

این عوامل سبب کاهش امنیت زیستی منطقه و تهدید بقای گونه‌های نادر شده‌اند. حفاظت از این منطقه، نیازمند مشارکت مردم، مدیریت هوشمندانه و نظارت مستمر نهادهای مسئول است.

جمع‌بندی: چرا روچون را باید شناخت و از آن محافظت کرد؟

پناهگاه حیات وحش روچون کرمان نه‌تنها یکی از مناطق بی‌نظیر در جنوب‌شرق ایران برای حفظ گونه‌های کمیاب جانوری و گیاهی است، بلکه مأمنی‌ست برای گردشگران طبیعت‌دوست، پژوهشگران، عکاسان حیات وحش و دوست‌داران محیط زیست.

شناخت و معرفی بیشتر این منطقه می‌تواند به توسعه گردشگری پایدار، افزایش آگاهی عمومی و حفظ سرمایه‌های طبیعی ارزشمند کشور کمک کند. روچون، داستانی زنده از طبیعت ایران است که باید آن را شنید، دید و از آن مراقبت کرد.