در دل کوهستان‌های سرسبز و سربه‌فلک‌کشیده‌ی غرب تالش، جایی در حدود ۳۵ کیلومتری از مرکز شهر، به منطقه‌ای بکر و رؤیایی به نام ییلاق آق اولر می‌رسید؛ نقطه‌ای خیره‌کننده در استان گیلان که هر گوشه‌اش آغوشی باز به طبیعت‌گردی، آرامش و تاریخ دارد.

آق اولر و روستای مریان، دو همسایه‌ی آشنا در دل جنگل‌های هیرکانی هستند. جایی که درختان برگ‌ریز در بهار و تابستان، جامه‌ای سبز به تن می‌کنند و پاییزش همچون تابلویی نقاشی با رنگ‌های نارنجی، زرد و قرمز، چشم هر بیننده‌ای را می‌نوازد. کوه‌ها، جنگل‌ها، چشمه‌ها و نسیم خنک ییلاقی، این منطقه را به بهشتی گمشده در دل ارتفاعات تالش تبدیل کرده‌اند.

اما زیبایی‌های آق اولر تنها به طبیعت دل‌انگیز آن محدود نمی‌شود. این منطقه از گذشته‌های دور، محل استقرار تمدن‌ها و اقوام باستانی بوده است. در گورستان باستانی مریان، با قدمتی بیش از ۳۵۰۰ سال، دخمه‌های سنگ‌چین‌شده‌ی سه‌طبقه‌ای کشف شده‌اند که شواهدی از باور مردمان آن روزگار به زندگی پس از مرگ را نشان می‌دهند.

کاخ سردار امجد؛ روایت شکوه در ییلاق

از مهم‌ترین آثار تاریخی منطقه، می‌توان به کاخ ییلاقی سردار امجد (معروف به کاخ سفید آق اولر) اشاره کرد؛ بنایی دو طبقه با بخش‌های مختلف همچون خان‌نشین، اصطبل و قراول‌خانه که روزگاری مرکز امارت و قدرت در تالش بوده است. هرچند بخشی از این کاخ در جریان جنبش مشروطه سوخته، اما هنوز بخشی از آن پابرجاست و امروزه به پایگاه سازمان میراث فرهنگی منطقه تبدیل شده است.

مریان؛ روستایی باستانی با قلبی تپنده

مریان، همسایه‌ی نزدیک آق اولر، آرامستان عظیمی به وسعت ۴۰۰ هکتار را در دل خود جای داده است. خانه‌هایش با سقف‌های چوبی و درهایی کوچک برای مقابله با سرمای کوهستان ساخته شده‌اند. در کنار خانه‌ها، مسجد شیرخان، حسینیه‌ی قدیمی و قبر پیرعلی (که مردم محلی آن را مکانی شفابخش می‌دانند) جزو نقاط زیارتی و معنوی این روستا هستند.

در مریان، هنوز هم طنین نی چوپان در دل کوهستان به گوش می‌رسد و صدای باد، برگ‌های پاییزی را به رقصی تماشایی وا می‌دارد. گویی زمان در این منطقه ایستاده تا گذشته را زنده نگه دارد.

آیین‌ها و ورزش‌های محلی؛ فرهنگی زنده در دل تاریخ

در گذشته، آیین‌های سنتی چون سلطان‌روز، پنجک، دروزه، بندآوردن باران و یوله‌چله با شکوهی خاص در این منطقه برگزار می‌شد. مراسمی که حکایت از پیوند عمیق مردم با طبیعت، دین و تاریخ دارد. ورزش‌های محلی مانند اسب‌سواری، کشتی قائیش گوتورمک و بورک قاچدی هم زمانی جزء جدانشدنی جشن‌ها بودند؛ هرچند با ساخت ویلاهای مدرن، این آیین‌ها رنگ کمرنگ‌تری به خود گرفته‌اند.

مسیر دسترسی به آق اولر

روستای آق اولرو مریان

برای رسیدن به این ییلاق دل‌نشین، پس از عبور از خیابان‌های شمالی شهر تالش و پل روی گرگان‌رود، وارد جاده‌ای آسفالته با مناظری خیره‌کننده می‌شوید. مسیر از روستاهایی چون هره‌دشت، نال‌بند، بالده‌کری، ماشین‌خانه، کیش‌دبی، تنگاب، نولبلاغ، کبلامک، شیله‌وشت، سینه‌هونی، کله‌ور و مریان می‌گذرد تا به مقصد نهایی یعنی آق اولر برسید. این جاده پرپیچ‌وخم، همان‌قدر که دشوار است، به همان اندازه چشم‌نواز و آرامش‌بخش است. در طول مسیر، رودخانه‌ی کرکان‌رود همواره همراه شماست، جاری در دل دره‌ها و راهی به‌سوی دریای خزر.