سفری به پناهگاه حیات وحش بوروئیه در استان یزد
در قلب دشت‌های خشک و تپه‌زارهای استان یزد، جایی در نزدیکی شهرستان بافق، منطقه‌ای بکر و کم‌نظیر آرمیده که بهشتی برای دوستداران طبیعت و زیست محیط ایران به‌شمار می‌رود. پناهگاه حیات وحش بوروئیه، با گستره‌ای وسیع و زیست‌بومی ویژه، یکی از مهم‌ترین مناطق حفاظت‌شده کشور است که زیر نظر سازمان حفاظت محیط زیست ایران اداره می‌شود. این پناهگاه در حاشیه کویر مرکزی ایران قرار دارد و نقش مهمی در حفظ گونه‌های ارزشمند جانوری و گیاهی ایفا می‌کند.
موقعیت جغرافیایی و طبیعت خاص بوروئیه
بوروئیه، منطقه‌ای کویری-کوهستانی در استان یزد، در دل طبیعتی خشک و گرم جای گرفته است. این پناهگاه با اقلیم فراخشک، دارای ارتفاعاتی بین ۸۰۰ تا ۲,۰۰۰ متر از سطح دریاست و میانگین بارندگی سالانه آن تنها ۷۰ تا ۱۰۰ میلی‌متر است. دشت‌ها، تپه‌ماهورها، چشمه‌های فصلی و کوه‌های کوتاه، چشم‌اندازهای منحصربه‌فردی به این منطقه داده‌اند. با وجود منابع محدود آب، چشمه‌های طبیعی همانند شریان‌های حیاتی، آب مورد نیاز برای پوشش گیاهی و حیات‌وحش منطقه را تأمین می‌کنند.
تنوع زیستی؛ از یوز آسیایی تا درمنه کویری
پناهگاه بوروئیه یکی از مهم‌ترین زیستگاه‌های جانوری ایران، به‌ویژه برای یوزپلنگ آسیایی است؛ گونه‌ای در آستانه انقراض که بوروئیه یکی از کریدورهای مهاجرتی مهم آن محسوب می‌شود. این منطقه همچنین محل زندگی گونه‌های دیگری چون پلنگ، کاراکال، گربه شنی، گربه وحشی، قوچ و میش، کل و بز، جبیر، روباه معمولی و انواع جوندگان است. پرندگانی مانند کبک، تیهو، زاغ بور، باقرقره، دلیجه و هوبره نیز در اینجا دیده می‌شوند. در بخش خزندگان هم می‌توان به لاک‌پشت مهمیزدار، بزمجه بیابانی و سوسمار خاردم ایرانی اشاره کرد.
پوشش گیاهی بوروئیه کاملاً با اقلیم خشک منطقه سازگار است. گونه‌هایی مانند انجیر وحشی، بادام کوهی، بنه، درمنه، گون، قیچ، تاغ، گز، خارشتر و آویشن، نه‌تنها در حفظ خاک و اکوسیستم نقش دارند، بلکه منبع تغذیه‌ای مهمی برای گیاه‌خواران منطقه به‌شمار می‌روند.
وضعیت حفاظتی پناهگاه بوروئیه
این منطقه در سال ۱۳۸۱ به‌عنوان «پناهگاه حیات وحش» با مساحتی بالغ بر ۱۷۵ هزار هکتار ثبت شد. دلیل اصلی این اقدام، کاهش جمعیت گونه‌هایی مانند یوز آسیایی و تخریب زیستگاه بر اثر شکار، معدن‌کاوی و خشکسالی‌های پی‌درپی بود. فعالیت‌هایی همچون استخراج از معدن چادرملو و احداث جاده‌های عبوری، همچنان تهدیدهایی جدی برای این اکوسیستم به شمار می‌روند. با این حال، اقدامات حفاظتی از سوی اداره کل محیط زیست استان یزد ادامه دارد.
تجربه گردشگری در دل کویر بوروئیه
اگرچه پناهگاه بوروئیه یکی از مقاصد کمترشناخته‌شده در نقشه‌های گردشگری است، اما زیبایی مناظر بکر کویری، تنوع زیستی بی‌نظیر و سکوت آرامش‌بخش آن، این منطقه را به بهشتی برای طبیعت‌گردان تبدیل کرده است. بهترین زمان برای سفر به بوروئیه، فصل بهار و زمستان است؛ زمانی که هوای منطقه ملایم‌تر بوده و شرایط برای مشاهده حیات وحش مناسب‌تر است.
البته، سفر به این منطقه نیازمند برنامه‌ریزی دقیق، هماهنگی با اداره حفاظت محیط زیست یزد و رعایت اصول اکوتوریسم است. عدم ایجاد آلودگی، خودداری از روشن کردن آتش و به همراه داشتن تجهیزات لازم مانند آب کافی، لباس مناسب و مسیریاب از جمله نکاتی هستند که نباید فراموش شوند.
چرا بوروئیه اهمیت دارد؟
پناهگاه حیات وحش بوروئیه فقط یک منطقه طبیعی نیست، بلکه بخشی مهم از شبکه زیست‌محیطی کشور محسوب می‌شود. وجود یوز آسیایی، کریدورهای مهاجرتی منحصربه‌فرد، پوشش گیاهی سازگار با خشکی و تلاش‌های حفاظتی، این منطقه را به یکی از امیدهای حفظ تنوع زیستی ایران در قرن حاضر تبدیل کرده‌اند.
۰ نظر