آرامگاه حافظ؛ میراث شعر و عشق در دل شیراز
در قلب شیراز، شهری لبریز از عطر بهارنارنج و تاریخ پر رمز و راز، آرامگاه مردی آرمیده که نامش با غزل، عرفان و زیبایی پیوند خورده است؛ حافظ شیرازی. آرامگاه حافظ که به «حافظیه» مشهور است، نه‌تنها یکی از مهم‌ترین جاذبه‌های گردشگری استان فارس به‌شمار می‌رود، بلکه در فهرست میراث فرهنگی ملی ایران نیز با شماره ۱۰۰۹ به ثبت رسیده و گردشگران بسیاری از سراسر جهان را به سوی خود می‌کشاند.
حافظ که بود؟
شمس‌الدین محمد حافظ، ملقب به لسان‌الغیب، در سال ۷۲۶ قمری در شیراز چشم به جهان گشود. او از همان کودکی در مکتب‌خانه‌ها پرورش یافت و به‌سرعت در علوم دینی و ادبیات فارسی تبحر یافت. حافظ نه‌تنها در شعر و ادب، بلکه در تفسیر قرآن نیز سرآمد دوران خود بود و از همین رو تخلص «حافظ» را برای خود برگزید.
وی در دوران حکومت شاه ابواسحاق اینجو، مورد لطف و حمایت دربار قرار گرفت و در سایه‌ی این حمایت به چهره‌ای برجسته در فرهنگ و ادبیات ایران بدل شد. هرچند حافظ در سال‌های پایانی عمر خود شاهد تهاجمات خونبار تیمور به شهرهای ایران بود، اما یاد و آثارش تا امروز زنده مانده‌اند.
روایت‌ها حکایت از آن دارند که پس از مرگ حافظ، گروهی از مخالفان به‌دلیل اشارات شاعر به می‌خواری و ساقی، مانع دفن او شدند. اما با تفأل به دیوانش، این بیت آمد:
قدیم دریغ مدار از جنازه حافظ
که گرچه غرق گناه است، می‌رود به بهشت
و بدین ترتیب، پیکر خواجه شیراز در محلی به‌نام گلگشت مصلی ـ که اکنون حافظیه نام دارد ـ به خاک سپرده شد.
تاریخچه بنای آرامگاه حافظ
اولین بنا بر مزار حافظ به دستور میرزا ابوالقاسم گورکانی در سال ۸۶۵ قمری ساخته شد. در طول قرون مختلف، حاکمان مختلفی چون شاه عباس صفوی، کریم‌خان زند، و بعدها در عصر قاجار و پهلوی، بازسازی‌ها و مرمت‌هایی بر این آرامگاه انجام دادند.
در دوران پهلوی اول، طرحی مدرن به سبک سنتی ایرانی ـ اسلامی توسط آندره گدار، معمار فرانسوی، اجرا شد. بنای امروزی حافظیه با گنبدی مسی و هشت ستون بلند، تداعی‌گر شکوه و قداست شاعر است. گنبدی که به شکل کلاه قلندران طراحی شده و در زیر آن، سنگ مرمرین قبر حافظ، مزین به اشعارش، قرار دارد.
بخش‌های مختلف آرامگاه حافظ
مجموعه حافظیه حدود ۲ هکتار مساحت دارد و از دو صحن شمالی و جنوبی تشکیل شده است که با تالاری ۲۰ ستونی از هم جدا می‌شوند. مقبره حافظ در بخش شمالی واقع شده است. علاوه بر این دو بخش، قسمت‌های شرقی و غربی نیز وجود دارند که محل دفن خانواده‌های معدل و قوام هستند.
صحن شمالی که محل آرامگاه اصلی است، با هشت ستون سنگی، گنبدی مسی، کاشی‌کاری‌های معرق و اشعار خطی تزئین شده است. گفته می‌شود وجود هشت ستون در این فضا، نمادی از هشت درِ بهشت است.
بازسازی‌های اخیر
آخرین بازسازی عمده آرامگاه حافظ در سال ۱۳۸۶ توسط سازمان میراث فرهنگی صورت گرفت که طی آن، گنبد مسی تمیز و بخش‌هایی از بنا مرمت شد. همچنین فضاهای اطراف و باغ‌های متصل به آرامگاه به مجموعه افزوده شدند تا بازدیدکنندگان تجربه‌ای کامل‌تر از این مکان روح‌نواز داشته باشند.
نحوه دسترسی به حافظیه
آدرس آرامگاه حافظ در استان فارس، شهر شیراز، حدفاصل چهارراه ادبیات و چهارراه حافظیه، روبه‌روی ورزشگاه حافظیه است. اگر با خودروی شخصی سفر می‌کنید، بهترین مسیر، بلوار هفت‌تنان و سپس خیابان چهل مقام است. برای استفاده از حمل‌ونقل عمومی، تاکسی‌های فلکه گاز گزینه مناسبی هستند. متأسفانه در حال حاضر خط مترو به این نقطه نمی‌رسد.
بازدید از حافظیه؛ فراتر از یک گردش ساده
دیدار با آرامگاه حافظ، تنها بازدید از یک بنای تاریخی نیست؛ بلکه قدم گذاشتن در دنیای شعر، عرفان، عشق و اندیشه است. اگر روزی به شیراز سفر کردید، شب‌هنگام سری به حافظیه بزنید و با زمزمه یکی از غزل‌های لسان‌الغیب، جادوی کلمات او را در هوای لطیف شیراز احساس کنید.
۰ نظر