آرامگاه سعدی؛ گنجینه‌ای از شعر در دل شیراز
در شمال‌شرق شهر شعر و شکوفه، جایی در دل خیابان بوستان و کنار باغ دلگشا، آرامگاه یکی از بزرگ‌ترین شاعران تاریخ ایران جا خوش کرده است. سعدیه، آرامگاه شیخ اجل، مصلح‌الدین سعدی شیرازی، نه فقط یک بنای سنگی، بلکه تجسمی از روح ادبیات، عرفان و تجربه‌های ژرف انسانی است.
شیراز، زادگاه سعدی، شاعری که کلمات را با سلوک و اندیشه در هم آمیخت و «گلستان» و «بوستان» را برای همیشه در ذهن ایرانیان جاودانه ساخت، امروز مفتخر است که آرامگاهش، همچون چراغی برای ادب‌دوستان و رهروان راه حقیقت، می‌درخشد.
این بنای باشکوه در سال ۱۳۵۴ در فهرست آثار ملی ایران به شماره ۱۰۱۰ ثبت شد و امروزه به‌عنوان یکی از نمادهای فرهنگی شهر شیراز شناخته می‌شود.
سعدی که بود؟
شیخ مصلح‌الدین مشرف بن عبدالله، ملقب به سعدی، در قرن ششم هجری در شیراز متولد شد. در دوران کودکی پدرش را از دست داد و پس از گذراندن آموزش‌های ابتدایی در زادگاهش، راهی بغداد شد تا در مدرسه نظامیه – بزرگ‌ترین مرکز علمی آن زمان – علوم دینی، ادبی و فلسفی بیاموزد. او در این سفرها، هم‌صحبت اندیشمندان و اهل معرفت شد، و هم از لابه‌لای کوچه‌های زندگی، قصه‌ها آموخت و حکایت‌ها شنید.
سعدی پس از سال‌ها سفر، بار دیگر به شیراز بازگشت. در دوره حکومت اتابک سعد بن ابوبکر، آثاری جاودانه همچون گلستان و بوستان را خلق کرد. برخی معتقدند که تخلص «سعدی» نیز برگرفته از همین نام است.
تجارب سفر سعدی
سعدی، مردی جهان‌دیده و آشنا با طعم سفر و سختی‌های راه، همراه با کاروان‌های بازرگانان و زائران به شهرهای دور سفر می‌کرد. حکایاتش نه از تخیل، که از لمس زندگی، تلخی و شیرینی روزگار و هم‌نشینی با شاهان و فقرا زاده شده‌اند. او نه‌تنها برای طلب دانش، که برای آموختن از فرهنگ‌ها، سنت‌ها و آداب مردمان جهان، بار سفر می‌بست. همین روحیه جستجوگر، او را به شاعری بی‌نظیر تبدیل کرد که کلامش هم عقل را سیراب می‌کرد، هم دل را آرام.
آثار سعدی؛ حکمت در قالب کلام
گلستان و بوستان، دو اثر فاخر و پرآوازه سعدی، محصول تجربه‌های زیسته و اندیشه‌های عمیق اوست. در هر سطر این کتاب‌ها، نکته‌ای نهفته است که راه زندگی را به مخاطب نشان می‌دهد. نثر آهنگین گلستان و شعر روان بوستان، نمونه‌هایی درخشان از ترکیب ادب، تربیت، عرفان و اخلاق در قالبی ادبی است.
تاریخچه آرامگاه سعدی
اولین آرامگاه سعدی در قرن هفتم هجری به دست وزیر آباقاخان، خواجه شمس‌الدین محمد، بر فراز مزار او ساخته شد. اما این بنا در دوران‌های بعدی تخریب شد تا اینکه در سال ۱۱۸۷ قمری به فرمان کریم‌خان زند، عمارتی دو طبقه از گچ و آجر بر مزار سعدی ساخته شد. در دوره قاجار و بعدها در دوران پهلوی، این مکان چندین بار مرمت و بازسازی شد.
معماری آرامگاه سعدی
طرح آرامگاه فعلی در سال ۱۳۳۰ خورشیدی با همکاری محسن فروغی و علی‌اکبر صادق شکل گرفت. الهام‌بخش این طراحی، معماری سنتی ایرانی و الگوهایی از کاخ چهلستون بود. بنای آرامگاه در قالب ایوانی بلند و رواقی کشیده به شکل حرف «L» طراحی شده و ورودی اصلی آن توسط آندره گدار، معمار فرانسوی، طراحی شده است.
بخش‌های مختلف آرامگاه
در قلب بنای هشت‌ضلعی آرامگاه، سنگ قبر سعدی قرار گرفته است. سقف بنا با کاشی‌های فیروزه‌ای درخشان تزیین شده و در هفت ضلع آن، کتیبه‌هایی از گلستان، بوستان و دیگر آثار سعدی، با خط استاد ابراهیم بوذری نوشته شده‌اند. حوض ماهی، کتابخانه عمومی سعدیه، چایخانه سنتی و آرامگاه شوریده شیرازی، از دیگر بخش‌های این مجموعه‌اند.
حوض مرمری و قدیمی آرامگاه، که با الهام از قنات مقدس منطقه طراحی شده، روزگاری جایگاه مراسم‌های سنتی مردم شیراز بود. در سال ۱۳۷۲ نیز کاشیکاری‌های آن توسط استاد تیرانداز بازسازی شد.
روز سعدی
از سال ۱۳۸۱، روز اول اردیبهشت‌ماه به عنوان روز سعدی نام‌گذاری شده و هرسال در این روز، علاقه‌مندان به ادبیات فارسی در شیراز گرد هم می‌آیند تا نام و یاد شیخ اجل را گرامی بدارند.
مسیر دسترسی به آرامگاه سعدی
برای دیدار از سعدیه، کافی است خود را به شمال شرق شیراز و انتهای خیابان بوستان برسانید. این مکان در نزدیکی باغ زیبای دلگشا قرار دارد و با وسایل حمل‌ونقل عمومی یا خودرو شخصی به راحتی قابل دسترسی است.
۰ نظر