شهرستان خرم‌بید، با مرکزیت صفاشهر، در شمالی‌ترین ناحیه استان فارس جای گرفته و به واسطه قرار گرفتن در مسیر اصلی شیراز – اصفهان، از موقعیتی استراتژیک و چهارراهی برخوردار است. این شهرستان با وسعتی در حدود ۲۷۰۰ کیلومتر مربع، در مجاورت استان یزد قرار دارد و با شهرستان‌های آباده، بوانات، پاسارگاد، اقلید و ابرکوه هم‌مرز است.

شهری به قدمت تاریخ ایران

خرم‌بید، با دربرداشتن بیش از ۲۵۰ اثر تاریخی، یکی از کهن‌ترین مناطق باستانی ایران به‌شمار می‌رود. یافته‌های باستان‌شناسی از دوران پارینه‌سنگی، نوسنگی، پیش از تاریخ و دوره‌های اسلامی، این منطقه را به پژوهشگاهی زنده برای باستان‌شناسان تبدیل کرده است.

از جمله آثار تاریخی مهم می‌توان به رودخانه‌های کهن چون پلوار، غارهای پیش از تاریخ، قلعه‌ها و کاروانسراهای باستانی اشاره کرد؛ نشانه‌هایی از شکوه و رونق منطقه در دوره‌های ایلامی، هخامنشی، ساسانی و اسلامی.

خرم‌بید؛ چهارراه تمدن و فرهنگ

خرم‌بید از گذشته تاکنون، همواره به عنوان منطقه‌ای سوق‌الجیشی مطرح بوده و در دوران اسلامی، محل زندگی علما و اندیشمندان برجسته‌ای بوده است. آسیاب‌های تاریخی، قبرستان‌های باستانی و بقاع متبرکه مانند امامزاده شهدای صفاشهر (از مهم‌ترین آثار تیموری در فارس) و امامزاده سید محمد حسین در روستای خورجان، گواهی بر پیشینه مذهبی و فرهنگی این منطقه هستند.

طبیعتی بی‌نظیر در دل کوهستان

خرم‌بید با آب‌و‌هوای سرد کوهستانی، زمستان‌هایی یخبندان و تابستان‌هایی معتدل دارد. موقعیت ارتفاعی بالا در کنار رشته‌کوه‌های بلند، آن را به یکی از خوش‌آب‌وهوا‌ترین نواحی فارس تبدیل کرده است.

از مهم‌ترین کوه‌های منطقه می‌توان به:

  • کوه عظمت (با گردنه برف‌گیر کولی‌کش در شمال)

  • کوه‌های موسی‌خانی و چناور (در جنوب)

  • کوه‌های بیدستان، انگورک و کوه سفید (در شرق صفاشهر، که به «عروس جغرافیای ایران» شهرت دارد)

  • سلسله کوه‌های مشکان و قره‌بلاغ (در مرز اقلید و خرم‌بید) اشاره کرد.

رودخانه‌های مهمی همچون قصر یعقوب، پلوار، مشهد مرغاب، دهبید و خرمی نیز در این شهرستان جاری هستند و بخش زیادی از منابع آبی استان فارس از این منطقه سرچشمه می‌گیرد.

ییلاقات چشم‌نواز و روستاهای گردشگری

در تابستان، ایل‌های قشقایی و خمسه با عبور از ایل‌راه‌های تاریخی، به منطقه خرم‌بید کوچ می‌کنند و چشم‌اندازی خاص و فرهنگی به طبیعت می‌بخشند. برخی از مهم‌ترین روستاهای گردشگری منطقه عبارتند از:

🌿 روستای گردشگری قصر یعقوب

ghasreyaghoob uspace

یکی از ۱۵ روستای هدف گردشگری فارس و اکنون پایلوت گردشگری استان است. چشمه قصر یعقوب با ویژگی‌های طبیعی منحصر‌به‌فرد خود، قابلیت ثبت در فهرست آثار ملی را دارد.

🌿 روستای خورجان (بخش مشهدمرغاب)