سفر پیاده به تالاب سولوکلی در گلستان

تالاب سولوکلی؛ زیستگاه اسرارآمیز در دل پارک ملی گلستان

اگر دل‌تان هوای طبیعتی بکر و ناشناخته کرده، جایی دور از هیاهو و پر از رمز و رازهای طبیعی، پیشنهاد می‌کنیم قدم در دل جنگل‌های شمالی ایران بگذارید و خود را به تالاب شگفت‌انگیز سولوکلی در ارتفاعات پارک ملی گلستان برسانید؛ جایی که زیبایی، تنوع زیستی و افسانه‌های محلی در هم تنیده‌اند.

سفر به این تالاب از روستای تنگراه در بخش لوه شهرستان گالیکش آغاز می‌شود. از آنجا، پس از طی ۱۳ کیلومتر جاده خاکی، به روستای قوشه‌چشمه می‌رسید که آسان‌ترین و هموارترین مسیر دسترسی به سولوکلی از همین‌جاست. دو مسیر دیگر نیز از روستاهای سوار و زاو در شهرستان کلاله به تالاب می‌رسند، اما عبور از بیلی‌کوه از مسیر قوشه‌چشمه راحت‌تر است.

بیلی‌کوه، که به دلیل شکل خاص خود به کوهی شبیه قطار معروف است، همان مسیری است که باید برای رسیدن به تالاب، آن را پشت سر بگذارید. از اینجا به بعد، مسیر تنها با پای پیاده یا چهارپایانی مثل قاطر و اسب قابل ادامه است. نشانه‌های راه در این مسیر درختانی هستند که با رنگ قرمز علامت‌گذاری شده‌اند؛ نشانی‌های زنده‌ای که شما را در مسیر ۲۰ کیلومتری تا تالاب همراهی می‌کنند.

این تالاب زیبا در ارتفاع ۱۱۰۰ متری از سطح دریا واقع شده و به‌عنوان تنها تالاب طبیعی و موقتی در منطقه شناخته می‌شود. آب آن از یک چشمه دائمی و بارش‌های فصلی تأمین می‌شود. در تابستان‌ها ممکن است خشک شود، اما حتی این خشکی نیز بخشی از چرخه‌ی زیستی منحصر‌به‌فرد این تالاب است. چرا که گونه‌ای خاص از میگوهای آب شیرین به نام Chirocephalus soulukliensis در همین گل‌ولای تابستانی تخم‌گذاری می‌کنند تا در دوره پرآبی دوباره متولد شوند. این گونه برای نخستین‌بار در همین تالاب شناسایی شد و نامش برگرفته از محل کشف آن است.

“سولوک” در زبان ترکمنی به معنی زالوست و پسوند “لی” معنای “دارا بودن” می‌دهد؛ و اینگونه نام “سولوکلی” به معنای “جایگاه زالو” شکل گرفته است. شاید پیش از آنکه به اینجا بیایید، تصور کنید این نام دافعه ایجاد می‌کند، اما حقیقت آن است که تالاب سولوکلی با پوشش گیاهی متنوعش مأمن بیش از ۷۶ گونه گیاه آبزی است؛ از جمله ۶ گونه که فقط در همین تالاب رویش دارند.

علاوه بر این، این منطقه بخشی از زیستگاه تاریخی ببر مازندران بوده و چشمه‌هایش یکی از منابع حیاتی پارک ملی گلستان محسوب می‌شوند. گزارش‌ها و تحقیقات علمی نشان می‌دهند که تنوع گونه‌های بی‌کاسگان (Anostraca) در این تالاب کم‌نظیر است و هنوز هم امکان کشف گونه‌های جدید در این منطقه وجود دارد.

جالب است بدانید که افسانه‌ای محلی نیز به این منطقه گره خورده است؛ مردم بومی روایت می‌کنند که سال‌ها پیش، یک خلبان خارجی با بالگرد خود به بیلی‌کوه برخورد کرده و جان باخته است. این روایت هنوز هم در حافظه محلی‌ها زنده مانده و به رنگی از راز و رمز به این سرزمین افزوده است.

اگر به ماجراجویی در طبیعتی بکر، آرامش در کنار آبی کم‌عمق اما سرشار از حیات، و لمس تاریخ طبیعی ایران علاقه‌مندید، تالاب سولوکلی مقصدی است که شما را ناامید نخواهد کرد.