در حاشیه‌ی غربی شهر همیشه زنده‌ی اصفهان، در دل روستایی به نام کارلادان، بنایی شگفت‌انگیز و رمزآلود آرام گرفته که سال‌هاست هم گردشگران را به وجد آورده و هم معماران و فیزیک‌دانان را به چالش کشیده است. منارجنبان اصفهان، عمارتی است که نه‌تنها با جلوه‌ی تاریخی و هنری‌اش دل هر بیننده‌ای را می‌رباید، بلکه با ویژگی‌ای منحصربه‌فرد، یعنی لرزش هم‌زمان مناره‌ها و کل بنا، نام خود را در فهرست شگفتی‌های معماری ایران ثبت کرده است.
منارجنبان؛ آرامگاه مردی زاهد با دو مناره‌ی لرزان
داستان منارجنبان از قرن هشتم هجری آغاز می‌شود؛ آن‌گاه که بر مزار عارفی وارسته به نام عمو عبدالله، بنایی ساده و بی‌پیرایه برپا شد. آرامگاه او که در سال ۷۱۶ هجری قمری ساخته شده، بعدها با افزودن دو مناره به ایوان، شکل امروزی‌اش را پیدا کرد. اگرچه تاریخ دقیق ساخت مناره‌ها در هاله‌ای از ابهام قرار دارد، اما پژوهشگران بر این باورند که این مناره‌ها به احتمال زیاد در اواخر دوران صفویه به بنا افزوده شده‌اند.
منارجنبان اصفهان با شماره ثبت ۳۴۹ در ۲۰ خرداد ۱۳۲۱، به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید؛ عنوانی که کاملاً برازنده‌ی این شاهکار مهندسی و هنر ایرانی است.
راز لرزش مناره‌ها؛ شگفتی یا دانش پنهان؟
آن‌چه این بنا را به جاذبه‌ای جهانی تبدیل کرده، توانایی حیرت‌انگیز مناره‌ها در لرزش هماهنگ است. کافی است فردی با عبور از پلکان مارپیچ یکی از مناره‌ها به بالای آن برود و آن را کمی تکان دهد؛ بلافاصله مناره‌ی دیگر و حتی تمام ایوان دچار لرزش می‌شود. این پدیده، قرن‌هاست ذهن کنجکاو بازدیدکنندگان و دانشمندان را به خود مشغول کرده است.
هرچند بسیاری این اتفاق را معجزه‌آسا می‌دانند، اما متخصصان معماری معتقدند که پدیده‌ی «تشدید» در فیزیک، دلیل علمی این حرکت هماهنگ است. دو سازه‌ی هم‌شکل، متقارن و سبک‌وزن، در صورت قرارگیری در فاصله‌ای مناسب، می‌توانند انرژی مکانیکی را به یکدیگر منتقل کنند و این راز پنهان منارجنبان است؛ رازی که جلوه‌ای زیبا از علم، هنر و اندیشه‌ی معماران ایرانی است.
جلوه‌ای از هنر مغولی در قلب ایران
معماری منارجنبان از سبک مغولی پیروی می‌کند. ایوان آجری بنا با کاشی‌کاری‌های لاجوردی و فیروزه‌ای، جلوه‌ای خیال‌انگیز دارد. سقف بلند و تزئین‌شده‌ی آن با نقوش هندسی و ستاره‌ای، احساس معنویت و آرامش را در دل بازدیدکننده زنده می‌کند. آرامگاه عمو عبدالله نیز با سنگ مرمری منقوش به سوره‌ی «یس» و کتیبه‌هایی از فضیلت و پرهیزگاری او، روحانی‌تر شده است.
محدودیت‌ها برای حفظ میراث
به دلیل آسیب‌پذیری این اثر تاریخی، دیگر امکان بالا رفتن بازدیدکنندگان بر فراز مناره‌ها وجود ندارد. در عوض، در زمان‌های مشخصی در طول روز، یکی از کارکنان آموزش‌دیده با اجرای حرکات مخصوص، لرزش مناره‌ها را برای گردشگران به نمایش می‌گذارد؛ صحنه‌ای که لحظه‌ای ماندگار در ذهن بازدیدکننده رقم می‌زند.
منارجنبان‌های دیگر؛ اما نه به عظمت اصفهان
جالب است بدانید مناره‌های لرزان تنها به اصفهان محدود نمی‌شوند. منار جنبان خرانق در نزدیکی اردکان یزد، یکی دیگر از نمونه‌های کم‌نظیر این نوع معماری است. این مناره‌ی خشتی که احتمالاً به دوران ساسانیان بازمی‌گردد، تنها نمونه‌ی تمام خشتی در جهان است. با این حال، منارجنبان اصفهان، با پیشینه‌ی مذهبی، معماری منحصربه‌فرد و شهرت جهانی‌اش، بی‌رقیب‌ترین نمونه در این سبک محسوب می‌شود.
ساعات بازدید و دسترسی
اگر قصد بازدید از این شاهکار تاریخی را دارید، می‌توانید هر روز از ساعت ۹ صبح تا ۱۶ عصر به آن‌جا مراجعه کنید. مراسم لرزش مناره‌ها نیز روزانه دو نوبت صبح و دو نوبت بعدازظهر انجام می‌شود. برای دسترسی، کافی است از مسیر جاده‌ی نجف‌آباد به سمت روستای کارلادان حرکت کنید تا پس از دقایقی، بنایی با شکوه در برابر چشمانتان نمایان شود.
0 نظر