خانه ستوده چالشتری، جواهر تاریخی شهرکرد
در دل غربی‌ترین نقطه شهرکرد و در همسایگی خانه آزاده، یکی از زیباترین و اصیل‌ترین یادگارهای دوران قاجار قرار گرفته است؛ خانه ستوده چالشتری. این بنای تاریخی، در واقع آخرین بخش بر جای مانده از مجموعه‌ای بزرگ‌تر به نام قلعه چالشتر است که در گذشته، محل زندگی خاندان حاکم منطقه محسوب می‌شد. قسمت اندرونی قلعه که به “قلعه ستوده” معروف است، توسط حاج محمدرضاخان ستوده چالشتری در اواخر دوره قاجاریه بنا نهاده شد و هنوز هم نشانه‌هایی از شکوه آن دوران را با خود به همراه دارد.
معماری خانه ستوده چالشتری
قلعه چالشتر از دو بخش اصلی تشکیل شده است: حیاط بیرونی و حیاط اندرونی. بخش اندرونی که اکنون با نام خانه ستوده شناخته می‌شود، دارای معماری منحصربه‌فردی است که در حدود سال ۱۳۲۳ هجری قمری پایه‌گذاری شده. این خانه ۲۴۰۰ مترمربع مساحت دارد و با مصالحی چون خشت و نمای آجری ساخته شده است.
ساختمان در دو طبقه طراحی شده؛ طبقه اول مخصوص انبار و طبقه دوم ویژه خواب، نشیمن و پذیرایی از مهمانان بوده است. در قلب این عمارت، حیاطی با حوضی بیضی‌شکل جلوه‌گری می‌کند و ایوان وسیعی با ده ستون سنگی قرینه، زیبایی خاصی به نما بخشیده است.
تزیینات چشم‌نواز خانه ستوده
تمامی سطح ایوان بالایی با گچ‌بری‌هایی به سبک “شیر و شکر” مزین شده است؛ نوعی هنر اصیل ایرانی که با برجستگی بسیار اندک، طرح‌هایی گیاهی، گل و مرغ، گل و گلدان را بر زمینه‌ای سفید به‌تصویر می‌کشد. سقف‌ها نیز با چوب‌های قاب‌بندی‌شده و رنگ‌های سبز و طلایی زینت یافته‌اند.
در اتاق پنج‌دری و اتاق‌های جانبی، نقاشی‌هایی از داستان‌های عاشقانه مانند یوسف و زلیخا، خسرو و شیرین و لیلی و مجنون، همچنین مناظر طبیعی و آیات قرآنی با خط نستعلیق دیده می‌شود. این نقوش، تلفیقی از هنر ایرانی و تاثیرپذیری از سبک‌های اروپایی قرن نوزدهم را به‌نمایش می‌گذارند.
هنر و معنویت در دل دیوارها
تزیینات داخلی خانه، بازتابی از هنر عصر قاجار هستند که میان سه عنصر ملی، مذهبی و فرنگی در نوسان‌اند. نقاشی‌های زنده و پررنگ با رنگ‌هایی چون لاجوردی، طلایی، سبز و قرمز در اتاق پنج‌دری جلب توجه می‌کنند. سقف این بخش از چوب گردو ساخته شده و با گل‌میخ‌های برنجی و نقوش هندسی زینت یافته است.
موزه‌های خانه ستوده چالشتری
در سال ۱۳۷۸، این خانه تاریخی میزبان دو موزه مهم شد:
-
موزه مردم‌شناسی در زیرزمین خانه، که بازدیدکنندگان را با پوشش محلی، زیورآلات، ظروف، ابزار جنگی و هنرهای سنتی چهارمحال و بختیاری آشنا می‌کند.
-
موزه سنگ در محوطه خانه، شامل مجموعه‌ای ارزشمند از سنگ قبرها، ستون‌ها، سرستون‌ها و اجزای سنگی معماری است که برخی از آن‌ها منقوش و تزئین‌شده‌اند.
نحوه دسترسی
برای بازدید از این شاهکار معماری قاجاری، می‌توانید به استان چهارمحال و بختیاری، شهرکرد، محله چالشتر مراجعه کنید. خانه ستوده در مجاورت قلعه چالشتر و خانه آزاده قرار دارد و مسیر آن به‌راحتی قابل دسترسی است.
۰ نظر