موزه بزرگ خراسان ، نمایشگاه آثارتاریخی

موزه بزرگ خراسان یکی از مهم‌ترین مراکز فرهنگی و تاریخی ایران است که در شهر مشهد قرار دارد. این موزه به‌عنوان بزرگ‌ترین موزه شرق ایران، محلی برای نگهداری و نمایش آثار باستانی و تاریخی ارزشمند از دوره‌های مختلف تمدن خراسان بزرگ محسوب می‌شود. ساختمان این موزه با الهام از معماری کاخ خورشید نادرشاه افشار در کلات نادری طراحی شده و از نظر معماری و محتوا، یکی از برجسته‌ترین موزه‌های کشور است.موزه بزرگ خراسان یکی از ۱۳ موزه منطقه ای در ایران است و بزرگترین موزه کشور محسوب می شود. تجهیزات حفاظتی، ویترینهای نگهداری، امکانات امنیتی و حفاظتی این موزه مطابق با آخرین استانداردهای روز دنیاست و در این زمینه هیچ موزه ای در کشور به پای موزه خراسان بزرگ نمی رسد.

وجود کارگاه و آزمایشگاه مرمت تخصصی اشیاء تاریخی در این موزه با امکان قرنطینه و مرمت فوری اشیاء و آثار تاریخی یکی از ویژگیهای مهم ترکیب بندی و تجهیزات آن است.

تاریخچه و افتتاح

طرح موزه بزرگ خراسان که از جاهای دیدنی مشهد به شمار می رود، در دهه ۱۳۷۰ مطرح شد . عملیات اجرایی آن در سال ۱۳۸۵ آغاز گردید. پس از اتمام ساخت، موزه در سال ۱۳۹۳ به بهره‌برداری رسید. این موزه بخشی از مجموعه فرهنگی کوهسنگی مشهد است که به‌منظور حفظ و نمایش آثار تاریخی و فرهنگی خراسان بزرگ احداث شده است.

معماری موزه بزرگ خراسان

پلن اولیه ساخت این موزه در سال ۱۳۵۶ مطرح شد اما به دلیل شرایط سیاسی و اجتماعی آن زمان، ساخت آن به تعویق افتاد. تا این که در سال ۱۳۷۱، و با اتمام جنگ تحمیلی مجددا این ایده مطرح شد. شهرداری مشهد برای انتخاب طرح و پلن ساختمان موزه مسابقه ای بزرگ ترتیب داد. در این مسابقه طرح دکتر محمد امین میرفندرسکی که الهام گرفته از بنای عمارت خورشید کلات نادر بود توسط هیئت داوران برگزیده شد. پس از مذاکرات و توافقات اولیه، شهرداری مشهد ۴۹۰۰ مترمربع از اراضی بوستان کوهسنگی را به ساخت این مجموعه اختصاص داد. سرانجام بنای موزه بزرگ خراسان در نمیه دوم سال ۱۳۸۲ گلنک خورد.

ساختمان موزه دارای سه طبقه و ارتفاعی بالغ بر ۱۸ متر است. گنبد مرکزی و طراحی ظریف نمای بیرونی، یادآور شکوه معماری دوره افشاریه است. کاشی‌کاری‌های زیبا و نقوش معماری ایرانی-اسلامی، جلوه خاصی به بنا بخشیده‌اند.

محوطه‌سازی زیبا

این موزه در مجموعه تفریحی کوهسنگی واقع شده و چشم‌انداز طبیعی زیبایی از کوه‌ها و فضای سبز اطراف دارد.

فضاهای داخلی

فضای داخلی موزه به گونه‌ای طراحی شده که علاوه بر نمایش آثار، امکان برگزاری همایش‌ها و برنامه‌های فرهنگی نیز وجود دارد.

این موزه که یکی از بزرگترین موزه های خاورمیانه است در ۱۲ طبقه به ارتفاع ۵۳ متر و زیر بنای ۱۸۰۰۰ متر مربع در بهمن ماه سال ۱۳۹۳ افتتاح شد. برای قدردانی از اشخاصی که در اجرای این پروژه نقش داشتند، بخش هایی از موزه به نام دکتر میرفندرسکی، مهندس کازرونی و دکتر باقر آیت الله زاده شیرازی نامگذاری شده است.، در زمان پیشرفت ۳۰ درصدی پروژه موزه دار فانی را وداع گفت و موفق نشد حاصل نهایی هنرو طراحی خود را ببیند.

مجموعه‌های موجود در موزه

موزه بزرگ خراسان شامل مجموعه‌های متنوعی از آثار باستانی، تاریخی و فرهنگی است که از دوره‌های مختلف تمدن خراسان گردآوری شده‌اند.

۱. آثار باستانی:

شامل اشیای سنگی، فلزی، سفالی و چوبی از دوره پیش از تاریخ تا دوره اسلامی.
آثار شاخصی از دوره‌های اشکانی، ساسانی و سلجوقی در این بخش به نمایش گذاشته شده است.

۲. سکه‌ها و نسخ خطی:

مجموعه‌ای از سکه‌های تاریخی مربوط به دوره‌های هخامنشی، اشکانی، ساسانی و اسلامی.
نسخ خطی نفیس از قرآن کریم، اشعار کلاسیک فارسی و متون علمی.

۳. آثار هنری:

تابلوهای نقاشی، نگارگری و خوشنویسی.
آثار هنری معاصر خراسان شامل مینیاتور، خطاطی و صنایع دستی.

۴. اشیای مردم‌شناسی:

ابزار و وسایل زندگی مردم خراسان در دوره‌های مختلف.
لباس‌های محلی، زیورآلات و سازهای سنتی.

۵. سلاح‌های تاریخی:

انواع شمشیر، سپر و زره‌های جنگی از دوره‌های مختلف، به‌ویژه دوره افشاریه.

بخش های مختلف موزه

آزمایشگاه حفاظت و مرمت اشـیاء تاریخی و تزئینات تاریخی (آزمایشگاه دکتر باقر آیت الله زاده شـیرازی). در این بخش از موزه علاوه بر نصب امکانات و تجهیزات کارگاهی و آزمایشگاهی مخصوص حفاظت و مرمت، بخش هایی مانند بخش پژوهشی، مستند سازی و مطالعات اشیاء تاریخی و تزئینات معماری نیز تعبیه شده است.
سالن اجتماعات (سالن دکتر محمد امین میرفندرسکی). این سالن مجهز به سیسـتم های سمعی و بصری پیشرفته بوده و ظرفیتی بالغ بر ۱۴۰ نفـر را دارد.

کتابخانه تخصصی (کتابخانه مهندس سراج الدین کازرونی). این کتابخانه بیش از ۵۰۰۰ جلد کتاب، اسناد و عکس های تخصصی را در خود جای داده و مکانی مناسب برای مطالعه پژوهشگران و علاقه مندان می باشد.
سالن نمایشگاهی و موزه ای. این سالن با مساحتی بالغ بر ۲۷۰۰ مترمربع، برای برپایی نمایشگاه های دوره ای و فصلی از آثار تاریخی و آثار هنری معاصر پیش بینی شده است.
سالن موزه. طبقه همکف، اول و دوم این بنا با مساحتی بالغ بر ۴۰۰۰ مترمربع، مخصوص نمایش دائمی آثار موزه است. این بخش در واقع هسته اصلی موزه بوده و محلی برای نمایش اشیاء تاریخی مکشوفه از منطقه خراسان می باشد.

نحوه دسترسی به موزه بزرگ خراسان

آدرس:خراسان رضوی، مشهد، پارک کوهسنگی
ساعات بازدید: همه‌روزه از ساعت ۸:۰۰ صبح تا ۲۰:۰۰ شب (ممکن است ساعات در ایام خاص تغییر کند).
هزینه ورودی: هزینه بازدید برای عموم مناسب بوده و برای دانشجویان تخفیف ویژه‌ای دارد.

موزه بزرگ خراسان، تلفیقی از هنر، تاریخ و فرهنگ منطقه خراسان بزرگ است. این موزه نه تنها مکانی برای نگهداری اشیای تاریخی، بلکه فضایی برای ترویج فرهنگ ایرانی-اسلامی محسوب می‌شود. بازدید از این موزه تجربه‌ای بی‌نظیر از شکوه تمدن خراسان را به ارمغان می‌آورد.