قلعه بیرجند ؛ نگهبان تاریخی خراسان جنوبی

قلعه بیرجند که با نام‌های قلعه ته ده و پایین شهر نیز شناخته می‌شود، به عنوان بزرگ‌ترین و قدیمی‌ترین بنای تاریخی شهر بیرجند، یکی از جاذبه‌های گردشگری ارزشمند استان خراسان جنوبی است. این قلعه بر فراز تپه‌های غربی بیرجند قرار دارد و منظره‌ای چشم‌نواز از شهر را به نمایش می‌گذارد.

قلعه بیرجند با وسعتی بیش از ۳۰۰۰ مترمربع در دوره صفویه ساخته شده و به عنوان هسته اولیه شکل‌گیری شهر بیرجند به شمار می‌رود. این بنای تاریخی از خشت، گل و چینه ساخته شده و در گذشته‌های دور، وظیفه محافظت از شهر در برابر حملات ترکمن‌ها و ازبک‌ها را بر عهده داشت. با گذر زمان و در دوره قاجار، قلعه بازسازی شد و به نقش مهم خود در دفاع از شهر ادامه داد.

قلعه بیرجند دارای ۷ برج بوده که ۶ برج از آن تا به امروز باقی مانده است. شواهد نشان می‌دهد که این قلعه از طریق نقب‌های زیرزمینی به نقاط کلیدی شهر مانند ارگ بهارستان، ارگ کلاه‌فرنگی و قنات قصبه متصل بوده است. این نقب‌ها، راه‌هایی امن برای عبور و ارتباط در مواقع بحرانی فراهم می‌کردند و باعث می‌شد افراد مهم شهر، تجار و مردم از طریق آن‌ها به قلعه پناه ببرند.

این قلعه دارای دو در ورودی اصلی است که یکی در ضلع شمالی و دیگری در ضلع غربی قرار دارد. برج‌های استوانه‌ای دورتادور قلعه، روزنه‌هایی برای دیده‌بانی و دفاع ایجاد کرده‌اند که در گذشته به نگهبانان امکان می‌داد تحرکات دشمن را رصد کرده و امنیت شهر را حفظ کنند.

نحوه دسترسی به قلعه بیرجند

برای دسترسی به قلعه بیرجند، از مرکز شهر بیرجند می‌توانید با خودرو یا تاکسی به سمت غرب شهر حرکت کنید. قلعه در فاصله کوتاهی از مرکز شهر و در ارتفاعات غربی واقع شده است و برای بازدیدکنندگان مسیری دسترسی آسان دارد. این مکان همه روزه پذیرای گردشگران و علاقه‌مندان به تاریخ و فرهنگ ایران است.

بهترین زمان بازدید قلعه بیرجند

بهترین زمان برای بازدید از قلعه بیرجند فصول بهار و پاییز است که آب‌وهوای منطقه مطبوع‌تر است و امکان دیدن مناظر طبیعی اطراف قلعه فراهم است.

اطلاعات تکمیلی:

اگر به آثار تاریخی علاقه دارید، پیشنهاد می‌شود همراه با بازدید از قلعه بیرجند، از ارگ بهارستان و ارگ کلاه‌فرنگی نیز دیدن کنید. این سه بنای تاریخی در کنار هم، روایتگر بخشی مهم از تاریخ و فرهنگ خراسان جنوبی هستند.