مدرسه فیضیه قم؛ قلب تپنده حوزه علمیه و تاریخ معاصر ایران
در ضلع شمالی حرم مطهر حضرت معصومه (س)، بنایی آرام اما پرحادثه ایستاده که قرن‌هاست محل رفت‌وآمد دانش‌پژوهان، عالمان و مجاهدان راه دین است. مدرسه فیضیه قم، نه‌تنها از بزرگ‌ترین مدارس علوم دینی ایران به‌شمار می‌رود، بلکه نقشی محوری در شکل‌گیری انقلاب اسلامی و تاریخ معاصر کشور ایفا کرده است.
این مدرسه که امروزه کانون اصلی حوزه علمیه قم است، در همسایگی مسجد اعظم و مدرسه دارالشفا قرار دارد. معماری اصیل، حضور پررنگ علم‌آموزان، و خاطره‌انگیزترین خطبه‌های تاریخ، همه در این صحن و ایوان‌ها جاری است.
نگاهی به تاریخچه مدرسه فیضیه قم
تاریخ بنای اولیه مدرسه به قرن ششم هجری قمری بازمی‌گردد؛ زمانی که به نام مدرسه آستانه شناخته می‌شد. در دوره صفوی، مدرسه بازسازی شد و نام فیضیه را به خود گرفت. ساخت بنای کنونی در زمان فتحعلی‌شاه قاجار و حدود سال ۱۱۷۱ هجری قمری آغاز شد. با آنکه از بنیان‌گذار دقیق آن نامی در منابع نیامده، اما این مکان، به‌مرور تبدیل به یکی از نمادهای علمی و مذهبی قم گردید.
معماری مدرسه؛ تلاقی زیبایی و سادگی
بنای مدرسه به‌صورت چهار ایوانی، در ابعاد ۵۰ در ۸۹ متر ساخته شده است. هر دو طبقه آن شامل ۴۰ حجره مخصوص طلاب علوم دینی است. کاشی‌کاری‌های رنگارنگ، طاق‌های بلند و ایوان‌های وسیع، جلوه‌ای خاص به فضا بخشیده‌اند. صحن اصلی با یک حوض ۱۲.۵ × ۱۲.۵ متری، نقطه تلاقی سکوت علمی و جنب‌وجوش معنوی است.
قدیمی‌ترین بخش مدرسه، ایوان جنوبی آن است که با کاشی‌کاری‌های زیبای عصر صفوی و تاریخ ۹۳۹ هجری قمری مزین شده است. این ایوان، ورودی صحن عتیق حرم نیز محسوب می‌شود.
حادثه‌ای که تاریخ را دگرگون کرد
نام مدرسه فیضیه قم در سال ۱۳۴۲ برای همیشه در حافظه ملت ایران ماندگار شد. در دوم فروردین آن سال، هم‌زمان با شهادت امام جعفر صادق (ع)، مأموران رژیم پهلوی به بهانه مقابله با اعتراضات امام خمینی (ره) به مدرسه حمله کردند. ده‌ها تن از طلاب کشته یا مجروح شدند. این واقعه، مقدمه‌ای برای قیام ۱۵ خرداد و آغاز حرکت‌های انقلابی مردم شد.
سخنرانی پرشور امام خمینی در روز عاشورا، حضور بی‌سابقه مردم در صحن مدرسه و بازداشت ایشان در ۱۵ خرداد، از مهم‌ترین نقاط عطف تاریخ انقلاب اسلامی ایران است.
مرمت و بازسازی مدرسه در گذر زمان
مدرسه فیضیه بارها مرمت شده است. در سال ۱۲۳۸ هجری قمری، مدرسه یک‌طبقه بود و در سال‌های بعد، با همت آیت‌الله میرزا محمد فیض و آیت‌الله حاج شیخ عبدالکریم حائری، حجره‌های طبقه دوم ساخته شد. شاه‌نشین غربی مدرسه، محل استقرار پادشاهان قاجار بود و بعدها تبدیل به اولین کتابخانه عمومی قم شد.
کتابخانه مدرسه در دهه ۱۳۷۰ به‌صورت کامل نوسازی و زیرزمینی در زیر صحن ساخته شد. همچنین در جریان بازسازی‌های پس از حادثه حمله، این مدرسه با کمک‌های مردمی، به‌ویژه بازاریان، جان دوباره گرفت.
چگونه به مدرسه فیضیه قم برویم؟
این مدرسه در ضلع شمالی حرم حضرت معصومه (س) واقع شده و با عبور از صحن عتیق حرم، به ورودی اصلی آن خواهید رسید. حضور در مدرسه فیضیه، تجربه‌ای عمیق از پیوند دین، تاریخ و علم را به بازدیدکنندگان منتقل می‌کند.
۰ نظر