قلعه شوش، یکی از آثار برجسته تاریخی دوران قاجاریه، در خیابان طالقانی شهر شوش واقع در استان خوزستان قرار دارد. این قلعه که با نام‌های قلعه اکروپل و قلعه فرانسوی‌ها نیز شناخته می‌شود، در سال ۱۸۹۷ میلادی توسط هیئت باستان‌شناسی فرانسوی روی بلندترین نقطه شهر شوش ساخته شده است. معماری آن برگرفته از قلعه‌های قرون وسطایی اروپاست و شباهت چشمگیری به زندان باستیل فرانسه دارد.
جالب است بدانید مصالح اصلی این بنا آجرهای به‌دست آمده از کاخ داریوش و آجرهای منقوش به خط میخی چغازنبیل بوده که توسط معماران دزفولی طراحی و ساخته شده است. قلعه شوش در کنار کاخ آکروپل و بر روی تپه تاریخی شوش جای گرفته و به دلیل اهمیت فرهنگی و تاریخی‌اش، در سال ۱۳۸۰ با شماره ۳۹۸۳ در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است.
تاریخچه قلعه شوش
در سال ۱۸۸۴، مارسل دیولافوا و تیم باستان‌شناسی فرانسوی برای جمع‌آوری آثار باستانی به شوش آمدند. آنها در ابتدا با شرایط سختی چون نبود محل اقامت مناسب، مزاحمت‌های محلی و بلایایی طبیعی روبه‌رو بودند. پس از چند سال و با ورود دومورگان در ۱۸۹۷، بودجه‌ای برای ساخت قلعه‌ای امن و مناسب جهت اسکان اعضای هیئت و نگهداری از آثار تاریخی تأمین شد. این قلعه بر بلندای تپه آکروپل ساخته شد و تا سال ۱۹۱۲ به طول انجامید.
معماری قلعه شوش
قلعه به صورت پلکانی و در دو حیاط با ارتفاع متفاوت ساخته شده است. نمای آن شامل طاق‌های رومی، تزئینات آجری و ورودی‌های قوسی است. آجرهای منقش به خط میخی که یادآور زیگورات چغازنبیل است، به قلعه جلوه‌ای منحصر به فرد بخشیده‌اند. قلعه دارای چند برج است که یکی از آنها برج شمالی در وسط حیاط و دیگری برج غربی با کاربری کبوترخانه بوده است.
علت ساخت قلعه
هدف اصلی از ساخت قلعه شوش، حفاظت و نگهداری آثار باستانی کشف شده در منطقه بود که تا پیش از آن بدون تدابیر حفاظتی رها شده بودند. این بنا به عنوان پایگاهی امن برای هیئت‌های باستان‌شناسی و محل نگهداری موقت آثار به شمار می‌رفت.
مرمت و صدمات قلعه
در دوران جنگ ایران و عراق، قلعه دچار آسیب‌های جدی شد. پس از جنگ در دهه ۷۰ مرمت‌هایی انجام گرفت که چندان حرفه‌ای نبود و به اصالت بنا آسیب رساند. امروزه مشکلاتی مانند نم، فرسایش و نبود پی مناسب در ساخت قلعه، خطر ریزش بنا را افزایش داده است. به همین دلیل در برخی مواقع حتی درهای قلعه به روی بازدیدکنندگان بسته می‌شود.
نحوه دسترسی
قلعه شوش در نزدیکی محوطه‌های باستانی شهر شوش و کاخ آپادانای شوش قرار دارد. برای بازدید، کافی است به شهر شوش سفر کرده و به مرکز شهر مراجعه کنید. قلعه به‌راحتی در محل قابل مشاهده است و نمادی تاریخی در این منطقه محسوب می‌شود.
۰ نظر