بابا طاهر که بود؟
باباطاهر عریان، یکی از شعرای برجسته و بزرگان طریقت ایران در اوایل قرن پنجم هجری، در همدان به دنیا آمد. تاریخ دقیق تولد او مشخص نیست، اما برخی محققان با توجه به حروف ابجد موجود در دوبیتی‌هایش، سال ۳۲۶ هجری قمری را سال تولد او می‌دانند. او با نام “بابا” که نشانه احترام به پیران وارسته است و لقب “عریان” به دلیل صراحت و دوری از تعلقات دنیوی، شناخته می‌شود.
باباطاهر به خاطر اشعار ساده، صمیمی و فلسفی خود که به زبان فهلویات (گویش‌های کهن ایران میانه) سروده شده‌اند، بسیار محبوب است. این اشعار امروزه منبعی مهم برای دوستداران ادب و فرهنگ ایران به شمار می‌روند. وی در ۸۵ سالگی در همدان درگذشت و آرامگاه او به کانونی برای پژوهشگران و علاقه‌مندان به شعر و ادبیات تبدیل شده است.
معماری بنا
آرامگاه باباطاهر بر فراز تپه‌ای در شمال غربی شهر همدان واقع شده است. این بنا در میدان مستطیل‌شکل زیبا و سرسبزی قرار دارد و گنبد فیروزه‌ای رنگ آن با قاعده هشت‌ضلعی، جلوه‌ای خاص به آن بخشیده است. برج آرامگاه با ارتفاع ۲۰.۳۵ متر از سطح تپه و ۲۵.۳۰ متر از سطح خیابان، از سنگ گرانیت ساخته شده است.
کف بنا، ستون‌ها، پله‌ها و سنگ مزار همگی از جنس گرانیت است. داخل آرامگاه، ۲۴ دوبیتی از باباطاهر بر روی سنگ‌های مرمرین حک شده‌اند و دو لوح برنجی با اسامی هیئت مؤسس انجمن آثار ملی و کسانی که در کنار مزار وی دفن شده‌اند، در این مکان نصب شده است.
بازسازی آرامگاه باباطاهر
این بنا در طول تاریخ چندین بار تخریب و بازسازی شده است. در قرن ششم هجری، یک برج آجری هشت‌ضلعی روی این محل ساخته شد که به مرور ویران شد. در دوره پهلوی اول، ساخت بنای جدیدی آغاز شد اما نیمه‌کاره باقی ماند.
در سال ۱۳۴۵، مهندس هوشنگ سیحون و مهندس محسن فروغی طرح جدیدی برای آرامگاه ارائه دادند که در سال ۱۳۴۶ شروع و در سال ۱۳۴۹ به پایان رسید. آرامگاه در ۲۱ اردیبهشت ۱۳۷۶ در فهرست آثار ملی ایران ثبت گردید. این بنا تلفیقی از معماری نوین و معماری قرون هفتم و هشتم هجری است.
طراحان آرامگاه باباطاهر
هوشنگ سیحون، از مشهورترین معماران معاصر ایران، یکی از طراحان این آرامگاه است. وی طراح آرامگاه‌های خیام، نادرشاه افشار، فردوسی و بسیاری بناهای دیگر بوده است.
محسن فروغی، معمار و استاد دانشگاه تهران نیز در طراحی آرامگاه باباطاهر همکاری داشته است. از آثار دیگر او می‌توان به دانشکده حقوق دانشگاه تهران، آرامگاه سعدی و کاخ نیاوران اشاره کرد.
امکانات آرامگاه باباطاهر
در محوطه آرامگاه غرفه‌ای کوچک برای فروش کتاب‌های تاریخی و مجسمه‌های سفالی وجود دارد که بهترین سوغات را برای بازدیدکنندگان فراهم می‌کند. در ایام نوروز، بازارچه‌های متعددی با عرضه صنایع دستی و سوغات در اطراف آرامگاه برپا می‌شوند.
فضای سبز اطراف آرامگاه فرصتی عالی برای گشت و گذار و استراحت است. دسترسی به سوپرمارکت، رستوران، غذای آماده و سرویس بهداشتی نیز در نزدیکی میدان باباطاهر فراهم شده است.
نحوه دسترسی به آرامگاه باباطاهر
آرامگاه باباطاهر در میدان باباطاهر، یکی از میادین اصلی شهر همدان قرار دارد و دسترسی به آن بسیار آسان است. اگر با خودروی شخصی می‌آیید، به راحتی میدان باباطاهر را می‌توانید بیابید. حمل و نقل عمومی شامل تاکسی و اتوبوس‌های شهرک الوند نیز مسیر مناسبی برای رسیدن به این میدان فراهم می‌کند.
۰ نظر