آیین اسرارآمیز پیر شالیار در روستای اورامانات تخت؛ شکوهی بی‌نظیر در دل استان کردستان
در دل کوهستان‌های سرسبز و پیچ‌درپیچ استان کردستان، روستای اورامانات تخت همچون نگینی گرانبها می‌درخشد. این روستای زیبا که در شهرستان سروآباد واقع شده، نه تنها با معماری پلکانی و طبیعت بکرش شناخته می‌شود، بلکه به واسطه‌ی برگزاری یکی از شگفت‌انگیزترین مراسم‌های آیینی ایران به نام جشن پیر شالیار یا پیر شهریار، جایگاهی خاص در میان علاقه‌مندان به فرهنگ‌های کهن دارد.
در باور مردم این دیار، پیر شالیار از قدیسان مقدس پیش از اسلام و حتی از شخصیت‌های زرتشتی بوده است که آرامگاهش هنوز هم در دل روستا مورد احترام اهالی و زائران است. گفته می‌شود مراسم سنتی پیر شالیار، یادگاری از دوران پیش از اسلام است که با گذشت قرن‌ها هنوز پرشکوه و پر رمز و راز برگزار می‌شود.
نگاهی به آیین کهن پیر شالیار
مراسم آیینی پیر شالیار همه‌ساله در اواخر تابستان، به مدت یک هفته با شور و حرارت فراوان برگزار می‌شود. آغاز این آیین، با چیدن گردوها از درختان و خشک‌کردن آن‌ها در فصل تابستان همراه است؛ گردوهایی که قرار است در آش نذری مخصوص این مراسم استفاده شوند.
در روزهای برگزاری مراسم، گروهی از کودکان به نمایندگی از بزرگان روستا به خانه‌های مردم می‌روند و برای تهیه مواد لازم آش، آرد، گوشت قربانی، و دیگر اقلام را جمع‌آوری می‌کنند. مردم نیز در ازای بخشندگی‌شان، مقداری گردوی تازه دریافت می‌کنند.
نان‌هایی که با آرد نذری پخته می‌شوند، با گردوی ساییده‌شده ترکیب شده و در وعده‌های ناهار و شام بین حاضران توزیع می‌گردند. آشپزان محلی، از بامداد روز مراسم، دیگ‌های بزرگ را روی اجاق می‌گذارند و با عشق و باور، آشی خوش‌عطر و طعم برای همگان مهیا می‌کنند.
رقص عرفانی و اتصال با روح پیر
پس از صرف ناهار، مردان روستا در پشت‌بام وسیع یکی از خانه‌ها گرد هم می‌آیند و به اجرای رقص‌های عرفانی دسته‌جمعی می‌پردازند. رقصی که در آن، حلقه‌هایی انسانی از مردان با دستان در هم‌تنیده، در حرکت دایره‌وار آرام‌آرام می‌چرخند و هم‌زمان، گروه‌هایی در مرکز حلقه با تکان دادن سر و آشفتن موهای بلند خود، وارد حالتی شبیه خلسه می‌شوند. این حالات عرفانی چنان شدت می‌گیرد که گاه برخی از آنان از خود بی‌خود می‌شوند. اطرافیان نیز با احتیاط، مانع بروز آسیب می‌شوند.
شب‌هنگام، جمع شرکت‌کنندگان وارد خانه‌ای می‌شوند که به باور اهالی، منزل شخصی پیر شالیار بوده است. در آنجا، با ذکر اشعار و نیایش، لنگه کفشی قدیمی که متعلق به پیر دانسته می‌شود، با احترام دست‌به‌دست گشته، بوسیده و دوباره در صندوق نگهداری می‌شود.
زیارت پایانی و نان و ماست تبرک
در واپسین روز مراسم، مردم با نان و ماست روانه‌ی آرامگاه پیر شالیار می‌شوند. پس از رسیدن به حرم، با پای برهنه وارد صحن می‌گردند، زمین را می‌بوسند و با قلبی لبریز از عشق و توسل، حاجت می‌طلبند. سپس تکه‌پارچه‌هایی را به دیوارها و شاخه درختان آویزان می‌کنند تا به نیت استجابت دعا، در آن مکان مقدس باقی بماند.
در ادامه، خوردن نان و ماست تبرک‌شده آغاز می‌شود. اعتقاد راسخ مردم منطقه بر این است که این خوراک نه‌تنها نمادی از تقدس است، بلکه در درمان بیماری‌ها نیز تأثیر شگرفی دارد. مراسم در غروب روز هفتم با آرامشی ژرف به پایان می‌رسد، اما خاطره‌اش تا سال بعد در دل‌ها زنده می‌ماند.
۰ نظر